Αναρτήσεις

Τα παράξενα πλάσματα των νερών της Κεφαλονιάς

Εικόνα
Εικ. 1. Το οδοντόγναθο Sympetrum fonscolombii στις Αμμουδαρές Ληξουρίου. Η τάξη των εντόμων με το όνομα O δοντόγναθα (Εικ. 1) είναι από τις αρχαιότερες τάξεις εντόμων που γνωρίζουμε σήμερα και τα απολιθώματα μαρτυρούν πως η ιστορία τους αρχίζει τουλάχιστον 300 εκατομμύρια χρόνια πριν. Τα O δοντόγναθα είναι από τα περισσότερο δημοφιλή και «αποδεκτά» έντομα, σε αντίθεση με την πλειονότητα των υπόλοιπων εντόμων που δεν χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης από τον άνθρωπο. Η ετυμολογία της λέξης O δοντόγναθα (αγγλικά O donata) προκύπτει από τις λέξεις οδόντας + γνάθος χαρακτηρίζοντας την ύπαρξη ισχυρών «δοντιών» στις γνάθους των περισσότερων ειδών. Σήμερα απαντώνται σε όλες τις ηπείρους με εξαίρεση τα πολικά κλίματα και τις περιοχές που καλύπτονται καθόλη σχεδόν τη διάρκεια του έτους με χιόνια και πάγους. Οι «λιβελλούλες», όπως είναι ευρύτερα γνωστές, είναι σε γενικές γραμμές ένα γνωστό και μικρό σύνολο εντόμων που απαριθμεί περίπου 6.000 είδη, ωστόσο, ειδικά στην Ευρώπη, δεν είναι σπάνι...

Περί Ελάτης ο λόγος....

Εικόνα
Εικόνα 1. Η κεφαλληνιακή Ελάτη στον Εθνικό Δρυμό Αίνου Η κεφαλληνιακή Ελάτη ( Abies cephalonica )  (Εικ. 1)  είναι ελληνικό ενδημικό είδος, δηλαδή απαντά μόνο στον Ελλαδικό χώρο. Συγκεκριμένα, απαντά στην Κεφαλονιά, Εύβοια και στην ηπειρωτική Ελλάδα, από την Πελοπόννησο μέχρι και τον Όλυμπο και τον Άθωνα, σε περιοχές με υψόμετρο από 600 έως 1600 μέτρα. Η κεφαλληνιακή Ελάτη πήρε το επιστημονικό της όνομα από την Κεφαλονιά, καθώς βρέθηκε και περιγράφηκε για πρώτη φορά στο νησί από τον Άγγλο J . W . Loudon το 1938. Επειδή, η Κεφαλονιά αποτελεί και το " locus classicus"  (κλασσικός τόπος) του είδους, αποτέλεσε έναν  από τους σημαντικότερους λόγους, που το 1962 το όρος Αίνος ανακηρύχτηκε Εθνικός Δρυμός. Εικόνα 2. Νεαρό άτομο κεφαλληνιακής Ελάτης που βλάστησε με το πέρας του χειμώνα στον Εθνικό Δρυμό Αίνου Εκτός από την κεφαλληνιακή Ελάτη, στην Ελλάδα απαντάται και η υβριδογενής Ελάτη ( Abies borisii - regis ), καθώς και στα βόρεια, η λευκή Ελάτη ( Abies...

Οι ήμερες βαλανιδιές της Κεφαλονιάς

Εικόνα
Εικόνα 1. Ο γιγάντιος Φάος στο Μονοδέντρι  Υπάρχουν κάποια δέντρα στην Κεφαλονιά μνημεία της φύσης που τα ξεχωρίζεις ως εμβληματικά. Είναι δέντρα σύμβολα, της κοινωνίας, της ιστορίας και του φυσικού περιβάλλοντος της κεφαλλονίτικης γης. Ξεχωριστή θέση σε αυτά αποτελεί προφανώς η κεφαλληνιακή Ελάτη ( Abies cephalonica ). Υπάρχουν όμως και άλλα, στις πεδινές περιοχές, όπως οι βελανιδιές, ( Quercus ithaburensis subsp. macrolepis ) που στέκονται αγέρωχα πλέον είτε δίπλα σε χαλάσματα (Λειβαθώ), είτε μεμονωμένα (Φάλαρη), είτε σε μικρές λόχμες (Κουρουκλατα) συνυφασμένα με την ζωή των κεφαλλονιτών, μαρτυρώντας την άριστη σχέση και το σεβασμό που έτρεφαν για τη φύση. Μία επιβλητική βελανιδιά, μνημείο της Φύσης, βρίσκεται στη Φάλαρη, στο Μονοδέντρι, ο λεγόμενος “Φάος” (που σημαίνει φως), όπου το καλοκαίρι πραγματοποιήθηκε η εξαιρετική γιορτή βαρελίσιου τυριού από επιδέξιους Δηλινάδες τυροκόμους κάτω από τον ίσκιο του γιγάντιου αυτού δέντρου. Το δέντρο αυτό αναφέρεται στο R. Knap...

Λιμνοθάλασσα του Κουτάβου: ένα μικρός παράκτιος, περιαστικός υγρότοπος

Εικόνα
Μακέτα της Λιμνοθάλασσας που κατασκευάστηκε από μαθητές με τη βοήθεια του προσωπικού του Φορέα Διαχείρισης Ε.Δ. Αίνου στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Κουτάβου. Η λιμνοθάλασσα του Κουτάβου αποτελεί έναν μικρό παράκτιο, περαστικό υγρότοπο, συνολικής έκτασης περίπου 1400 στρεμμάτων, ο οποίος αποτελεί ένα τυπικό μεσογειακό υγρότοπο, με άμεση γειτνίαση με γεωργικές, φρυγανικές εκτάσεις, μακκία βλάστηση και τεχνητές συστάδες. Η βιοποικιλότητα και η φυσικότητα του μικρού αυτού υγροτόπου δηλώνει την σχετικά καλή κατάσταση διατήρησής του, παρά τις πιέσεις που δέχεται. Ο υγρότοπος αποτελείται από υφάλμυρο έως αλμυρό νερό που επικοινωνεί με την θάλασσα, πευκώνες, καλαμώνες και ευκαλύπτους. Ο υγρότοπος αντιμετωπίζει σοβαρές πιέσεις, όπως: ρίψη σκουπιδιών, μόλυνση και επιχωματώσεις στο ανατολικό άκρο του. Το άλσος Κουτάβου αποτελεί καταφύγιο για δεκάδες στρουθιόμορφα είδη, όπως ο δεντροφυλλοσκόπος ( P hylloscopus collybita ). H ανοικτή σύνδεση με την θάλασσα προσδίδει σ...

Η διατήρηση του φυσικού τοπίου της κεφαλονίτικης γης

Εικόνα
Η σημαντικότερη περιοχή της Κεφαλονιάς με πλούσια βιοποικιλότητα και πολλά  ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας είναι ο Εθνικός Δρυμός Αίνου. Η Κεφαλονιά παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία τοπίου, με ακτές και παραθαλάσσιες περιοχές, δάσος με κεφαλληνιακή Ελάτη αλλά και θαμνώνες αειφύλλων - πλατυφύλλων, ορεινές, ημιορεινές και πεδινές περιοχές, ενώ ή ορθολογική άσκηση της εκτατικής κτηνοτροφίας και της ήπιας γεωργίας συντελεί στη διαμόρφωση έντονης μωσαϊκότητας. Μέσα από την έντονη αυτή μωσαϊκότητα αναπτύχθηκε πλούσια βιοποικιλότητα και το νησί κατατάσσεται ως μία από τις σημαντικές περιοχές του Ιονίου με σημαντικό πλούτο σπάνιων και απειλούμενων ειδών και τύπων οικοτόπων. Ένα ποσοστό 26% περίπου της χερσαίας έκτασης της Κεφαλονιάς περιλαμβάνεται στο δίκτυο περιοχών Natura 2000, ενώ και άλλες περιοχές της κεφαλονίτικης υπαίθρου (π.χ. η χερσόνησος της Παλικής, ο υγρότοπος Λιβαδίου, το ρέμα του Πόρου κ.α.) είναι πολύ αξιόλογες, αφού φιλοξενούν σημαντικά είδη και οικοσυστήματα. Όμως α...

Ο υγρότοπος Λιβαδίου Παλικής

Εικόνα
Εικόνα 1. Πανοραμική άποψη του υγρότοπου Λιβαδίου Παλικής Το έλος Λιβάδι βρίσκεται στο μυχό του όρμου Λιβαδιού, τρία χιλιόμετρα βόρεια-βορειοανατολικά του ομώνυμου οικισμού της Κεφαλονιάς (Εικόνα 1). Έχει έκταση 680 στρέμματα και περιλαμβάνεται στην Εθνική απογραφή με κωδικό GR224202000 και ονομασία «Έλος Λιβάδι» (Ζαλίδης & Μαντζαβέλας, 1994). Αποτελείται κυρίως από αλμυρόβαλτους και έλη υφάλμυρου νερού, όπου η επικοινωνία τους με τη θάλασσα έχει διακοπεί από τον παραλιακό δρόμο που συνδέει το Ληξούρι με το Αργοστόλι. Ο υγρότοπος ήταν πολύ μεγαλύτερος στο παρελθόν, εκτεινόμενος στις δυτικές παράκτιες περιοχές του όρμου. Η έκτασή του μειώθηκε λόγω αποστραγγίσεων και επέκτασης καλλιεργειών. Ακόμα και στη σημερινή του μορφή υπάρχουν πολλά αποστραγγιστικά κανάλια και περίπου το μισό του υγροτόπου καλλιεργείται τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ βόσκεται τουλάχιστον το 70%. Τροφοδοτείται από καρστικές πηγές και το νερό διοχετεύεται στη θάλασσα μέσω δύο αγωγών-γεφυριών της παραλια...